Fukushima op het Congres

Op het Congres lag een ontwerpresolutie voor van de Duitse vakbonden over kernenergie. Om de aandacht te trekken op de veiligheidsproblemen voor de werknemers in de kerncentrales. En om meer onderzoek te vragen over de beperking van de veiligheidsrisico’s, én voor de werknemers, én voor de samenleving. Een aantal vakbonden sprongen daar op om maar ineens de onmiddellijke uitstap uit de kernenergie toe te voegen, zonder veel resultaat.
We vroegen Fons De Potter, vice-voorzitter van ACV Bouw-Industrie-Energie (BIE), maar hier aanwezig via de Europese sectorfederatie EMCEF (voor Mijnen, Chemie en Energie), dat wat te duiden.
“Na de kernramp van Fukushima is het debat over de over een definitieve uitstap uit de kernenergie actueler dan ooit, niet los te zien het globale debat over het energiebeleid in de toekomst . Nu stoppen met kernenergie, samen met stilleggen van de vervuilende steenkoolcentrales, is vandaag niet mogelijk voor mens en industrie. Wat moet volgens EMCEF wel gebeuren?
Eén, versneld investeren in alternatieve energieprogramma’s.
Twee, de nodige veiligheidsmaatregelen om kernrampen als in Tsjernobyl en Fukuhima te vermijden.
Drie , zoals de ontwerpresolutie van de Duitsers stelt, het voeren van een open debat over de toekomst van de energiepolitiek, inclusief de plaats daarin van kernenergie, en dit met alle actoren van de samenleving”.
Het Congresbureau besliste wijselijk om die zaak later te hernemen. Zo’n cruciale beslissingen in een technisch complexe materie worden niet op een drafje afgehandeld op een Congres.

Go for gender

Patricia Biard van CSC-Femmes de Franstalige vrouwenafdeling van het ACV, is er hier ook bij. Ze bewaakt vanuit het EVV-vrouwencomité mee de aanpak van het gendervraagstuk. Hieronder hoe zij dat bekijkt.
“Op het vorige EVV-congres, in Sevilla, trok het vrouwencomité de aandacht op de kwestie van de participatie van vrouwen. De vaststellingen spraken voor zich: te weinig vrouwen met mandaat en nog veel werk aan de winkel om een echte gelijkheid tussen mannen en vrouwen te krijgen. In het verlengde van het charter gendermainstreaming van de drie Belgische vakbonden, kwam zo ook een EVV-charter tot stand.
De vier jaar sinds het vorige Congres, is sowieso vooruitgang geboekt. De kwestie werd meer transversaal aangepakt. Het EVV houdt elk jaar een enquête bij de nationale vakbonden over de aanwezigheid van de vrouwen in de instanties en over inwerking van de genderdimensie op de belangrijke sociale en syndicale domeinen. Een conferentiecyclus wordt ook georganiseerd over de bevordering van de plaats van de vrouwen in de besluitvormingsorganen. .
Anno 2011, op het Congres van Athene, moeten we vaststellen dat al dit werk zijn vruchten heeft afgeworpen. Het Congres telt 40% vrouwelijke deelnemers. Die vrouwen hebben ook regelmatig het woord genomen voor hun organisatie. Met als kers op de taart uiteraard de vervrouwelijking van de nieuwe EVV-leiding. Maar dat las u elders al. Aangenomen mag worden dat dit ook een garantie is voor de verdere opname van de genderkwestie in het Europese vakbondswerk”.

De pudding die niet is te vreten

Gelukkig wordt de eindeloze reeks tussenkomsten op de Congresresoluties hier regelmatig onderbroken door een leuke rondetafel. Deze ochtend al onmiddellijk eentje e financiële crisis: hoe vermijden dat de werknemers er de prijs voor betalen? Vooral de tussenkomsten van Jack O’Connor, de voorzitter van ITUC, de Ierse vakbondskoepel, bleven hangen. Het was een getuigenis uit de eerste hand van de miserie waarin de crisis Ierland had gestort, maar nog meer het drastische saneringsbeleid dat de Ierse werknemers daar door de strot was geduwd, mede op last van het IMF en Europa. Dat saneringsbeleid had de zaken alleen maar verergerd. Kijk, zei O’Connor, in die bijzondere stijl die de Ieren zo sympathiek maakt, “the proof of the pudding is in the eating”. Wel, wij, Ieren hebben er van gegeten. En het smaakt verschrikkelijk. Waarmee hij in één beweging bijzonder scherp de focus op exportgeleide groei hekelde. Ierland heeft de laatste een bijzonder sterke opvering gekend van zijn export, maar helaas geen groei, eerder een afgroei. Waarom? Omdat die exportprestaties volledig werden overvleugeld door het inzakken van de binnenlandse consumptie, ingevolge de bikkelharde sanering en de daaruit voortvloeiende schade aan het consumentenvertrouwen. En dat zien we in landen als Portugal en Griekenland net zo goed.
Daarin kreeg hij volmondige steun van Frank Bsirkske, voorzitter van Ver.di, de grote Duitse vakbond voor de dienstensectoren. In België krijgen we niet zelden te horen dat we beter een lesje zouden nemen aan de Duitse vakbonden, die in goed overleg met de Duitse werkgevers nemen regering, wel in staat zijn hun verantwoordelijkheid te nemen, voor een moedig beleid dat Duitsland in de gelegenheid stelde een vermeend nieuw Wirtschafwunder te realiseren. Van dat grote Duitse pact was in elk geval niet veel te merken. Op bijzonder scherpe wijze hekelde hij, net als zijn Ierse collega, een eenzijdig groeimodel, gebaseerd op exportversterking, in het Duitse geval via een zware loondumping en een ontwrichting van de binnenlandse arbeidsmarkt.

Syndicraten

Gisteravond goed aangekomen met de ACV-delegatie. Op weg van de luchthaven naar de stad al onmiddellijk een leuk onthaal vanuit Grieks extreemlinks, die overal affiches had opgehangen tegen de bureaucraten van het EVV. Dat was deze ochtend niet anders toen we het congresgebouw binnenwandelden. Aan de overkant van de straat een manifestatie, even klein als luid, van PAME, het All Workers Militant Front, de Griekse afdeling van de internationale vakbondskoepel van communistische signatuur, WFTU. En voor het congresgebouw de oproerpolitie present, al even talrijk. Met in lucht dwarrelend - en nadien op de grond overlopen - een reeks strooibiljetten, met altijd opnieuw diezelfde slogan: ETUC-CES BUREAUCRATS GO HOME (de spellingsfout is niet van ons).
Het doet wat vreemd aan, voor ons Belgen. Het radicaal links is er bij ons niet echt een dat zich keert tegen de vakbonden, maar zich vooral ziet als zweeppartij naar die vakbonden. Veel belang wordt er hier voor het overige niet aan gehecht. De laatste jaren zijn de Europese betogingen snel op elkaar gevolgd, met iets meer volk dan vanochtend aan de overkant stond. Het probleem van het Europese syndicalisme is misschien minder zijn vermogen te mobiliseren, maar eerder zijn vermogen om een adequate strategie te ontplooien binnen de instellingen, in coördinatie met de nationale vakbonden.

Jongeren in beweging

Jongeren en vakbeweging is hier in Athene een thema dat sterk leeft. Wie beter dan Tom Vrijens, de nieuwe verantwoordelijke van ACV-jongeren en hier ook aanwezig, om dat wat te duiden.
“Jongeren en vakbond. Het blijft een combinatie die ook hier in Athene vaak als uitdaging benoemd. Dit kan niet genoeg onderlijnd worden, omdat het inzetten op deze doelgroep de toekomst is voor het syndicalisme. In alle Europese vakbonden is men zich bewust van de absolute noodzaak om in te zetten op het bereiken en behouden van studenten en jonge werknemers. Dat wordt ook mee aangetrokken door het ETUC Youth Commitee, zeg maar de jongerenafdeling van het EVV. Dat richt zich op twee doelstellingen: het rekruteren (en behouden) van nieuwe leden en het organiseren van jonge werknemers. ETUC Youth kiest daartoe voor een proactieve aanpak naar jongeren en de organisatie van jonge werknemers in alle structuren en op alle niveaus. Niet zonder resultaat.
In de voorbereiding en tijdens dit congres heeft het zeskoppige bureau van EVV Youth Committee spreekrecht en stemrecht gekregen. In alle debatten over de ontwerpbesluiten komen de jongerendelegees uitgebreid aan bod rond de verscheidene thema’s als werkgelegenheid, milieu,..
En die aandacht voor jongeren komt ook mooi tot uiting in de nieuwe equipe van het EVV. Met niet enkel een meerderheid van vrouwen, maar ook een duidelijke verjonging. Met de jongste van al, Judith Kirton-Darling. Geboren in 1979, maar nu al haar sporen verdiend in het Europese syndicalisme”.

Arabisch ontwaken

De “Arabische” lente overschaduwt ook dit Congres. Of liever, overzont. Want iedereen leeft hier enorm mee met die hoopgevende ontwikkelingen in Noord-Afrika. Maar net zo goed met de terreur in Libië, Bahrein en Syrië.
Dat was al te merken maandag, met een emotionele, staande ovatie toen bij de startzitting ruimte werd gemaakt voor een getuigenis vanuit de Tunesische vakbeweging. En dat was ook vandaag te merken, met een bijzondere rondetafel over “Zuiders nabuurschap”. Mooi woord trouwens. Ditmaal met vertegenwoordigers van zowel de Egyptische en Tunesische vakbonden. Maar ook van de Internationale Arbeidsorganisatie en de altijd spitse Sharan Burrow, chef van het IVV, de internationale vakbondskoepel.
Arabische lente? Dat horen we niet graag, zeiden onze zuiderse buren. Want dan lijkt het iets seizoensmatig. Terwijl het gaat om een onomkeerbare omwenteling. Ze is gedragen door jongeren, vaak hooggeschoolde jongeren, gesteund door de werknemers ook. Die zullen de weg terug niet meer aanvaarden. Daar kan je gif op nemen.
Europa en zijn Lidstaten kregen er ook stevig van langs, gezien de initiële weifelende houding en het eigengereide optreden van een landen uit eigen belang . In plaats van de burgers van die landen centraal te stellen. Zoals we nu ook weer beleven hoe een van de belangrijke verworvenheden van Europa, het vrij verkeer zonder douanecontroles binnen de Schengenzone, onder vuur wordt genomen. En dat door politici die eerst trachten mee te golven op de golf van empathie en solidariteit naar de zuiderburen, maar die in één beweging diezelfde buren de deur uit wijzen als ze hun geluk of simpelweg hun veiligheid trachten te zoeken in Europa.
Al ontbrak het hier ook niet aan zelfkritiek. Zoals de IAO die aangaf dat men wellicht wat te weinig kieskeurig is geweest in de vakbonden waarmee men heeft gewerkt. Een aantal van die vakbonden uit Noord-Afrika volgden te slaafs het heersende regime.
Iedereen was het ook volmondig eens over één baseline: wat we nu zeker niet moeten gaan doen is ons model op te dringen. Het is aan de Noord-Afrikanen de keuzes te maken, zij het met respect voor de internationale normen. Waaronder gelijke rechten voor vrouwen. Wat we vooral moeten doen is meewerken aan het creëren van de randvoorwaarden voor goeie keuzes. En dat is: democratische instellingen, een kader voor sociale dialoog, en ontwikkeling van sterke sociale partners (capacity building, in het jargon).
Ook de slotoproep van Sharan Burrow kon tellen. Kijk, zei ze, het kernprobleem van die landen was en is het creëren van goeie jobs voor die jongeren, waarvan een grote groep inmiddels hooggeschoold. Hoeveel Duitse, Franse, Italiaanse of Belgische ondernemingen werken niet in Noord-Afrika? En hoeveel daarvan bieden nog altijd jobs aan beneden de normen van waardig werk? Wel , Europese vakbonden, doe er iets aan. Zet mee druk op die ondernemingen om fatsoenlijke jobs aan te bieden aan de Noord-Afrikaanse vakbonden. Gesnopen.

In het oog van de storm

In de ACV-delegatie hebben we ook Felipe Van Keirsbilck. Die heeft de leiding van CNE, onze Franstalige bediendecentrale. We vroegen hem even naar zijn inschatting van dit Congres.
“Wie had kunnen denken dat, toen het EVV-congres werd gepland in Athene in mei 2011, dat we zowel qua plaats als tijd, in het oog van de storm zouden komen te zitten, zonder voorgaande in de geschiedenis van de Europese Unie.
Griekenland was een van de eerste landen om aan de rand van het bankroet te komen. Een gevaar dat overigens nog verre van geweken is. Waarop het de experts van het IMF op bezoek kreeg, met het oog op een saneringsprogramma, “een voorrecht” dat eerder enkel was weggelegd voor ontwikkelingslanden met een schuldencrisis. Net als Mexico of Argentenië eerder (en alhoewel de opgelegde aderlatingen al bij al minder hard zijn dan daar) heeft het Griekse volk redenen te over om de recepten van de IMF-dokters (en van de Europese commissie) fors overdreven te nomen: verlaging van de lonen en van de overheidstewerkstelling, verhogen van de belastingen op de gezinnen… En dat in een land dat al serieus in moeilijkheden zat. De Grieken moeten nu een enorm pakket aan middelen bijeenbrengen voor de afbetaling van een schuld die de Griekse burgers niet als de hunne beschouwen.
Na de kwetsende opmerkingen van bepaalde Europese leiders over de landen van de « Club Med » leidt de (fors betaalde) herfinanciering van de overheidsschuld, hier tot tandengeknars en maakt het Europa bijzonder onpopulair. Zodanig zelfs de afgevaardigden op het EVV-congres hier een « warm » onthaal kregen door enkele tientallen manifestanten, schreeuwend : EVV-bureaucraten, go home ! Het is een ongewone ervaring voor ons om eens aan de andere kant van het protest te zitten.
Die agitatie is verbonden met de plaats, maar ook met het tijdstip. De crisis van 2008 heeft de Europese Unie vergaand gedestabiliseerd. In 2009 groeide enige hoop op diepgaande veranderingen. Sarkozy himself had beloofd het kapitalisme te hervormen. En men ging zelf een halt toeroepen aan de arrogantie van de financiële markten. Maar vanaf 2010 is men hervallen zijn slechte gewoontes. Van de kant van de ondernemingen, en in het bijzonder de banken, is het weer profijt ten allen prijze, met bovenop schandalig hoge bonussen aan de top. Van beleidswege, kwam het er op aan de crisis te laten betalen door de werknemers, met zware saneringsplannen, de ongelijkheid en onzekerheid verergerend, met tegelijk het risico dat deze de crisis alleen maar verlengen.
Die verkeerde antwoorden hebben zware twijfels doen rijzen over de leefbaarheid van de euro. Net zoals de recente oprispingen van Berlusconi van de vermeende massieve instroom van Tunesische migranten het vrij verkeer binnen de Schengenzone in het gedrang dreigen te brengen. Maar in plaats van de wortels van het kwade in vraag te stellen, slaan de Europese leiders de verkeerde richting in, met hun rampzalige projecten voor economic gouvernance (zie een mogelijk antwoord op http://www.oureurope.org/), in het verlengde van het Eurpactplus, door ons aangeklaagd op de Heyzel op 24 maart.
In deze uitzonderlijk moeilijke situatie voor de Europese Unie, werd het EVV langsom kwetsbaarder doordat bijna de volledige leiding moest worden vernieuwd. Het is geen sinecure een zo groot evenement als een EVV-congres te organiseren, met meer dan 1000 deelnemers uit meer dan 30 landen, op basis van een ploeg die moet worden vernieuwd en die inmiddels werd verzwakt door voortijdig vertrek van een aantal leidinggevenden. Niet weinig deelnemers merken trouwens op dit congres een gebrek aan dynamiek en enthousiasme op dit congres op, misschien door de voorzichtigheid die aan de dag moest worden gelegd voor de organisatie van een congres in zulke omstandigheden.
Maar belangrijker nog is de toekomst van het EVV. We zijn, als ACV, resoluut gehecht aan de idee van een Europa dat sociaal is geïntegreerd en geharmoniseerd. En daartoe is het EVV een belangrijk instrument, misschien onvolmaakt, maar in elk geval onvervangbaar. In die zin is het trouwens geruststellend vast te stellen dat de teksten die hier worden gestemd behoorlijk goed zitten. En dat de actie van het EVV is gebaseerd op juiste analyses en op de principes van sociale vooruitgang. Zoals het ook goed is vast te stellen dat een geheel vernieuwde ploeg aantreedt die eendrachtig en vastberaden lijkt”.